Η ανάκριση της Ίντιθ

Δεν υπάρχουν πλέον κόκκινοι στο μοντέρνο χορό, κάποτε υπήρχαν αριστεροί που με γυμνά πόδια πηδούσαν από τους αστραγάλους και οι γροθιές σχηματίζονταν από το λύγισμα των καρπών, ο χορός ήταν για αυτούς πολεμική… «Ο Χορός είναι το Όπλο μας» ήταν το σύνθημά τους»
Borzoi Book of Modern Dance, 1949

Τράβηξε, χωρίς να κάνει θόρυβο, την καρέκλα, έριξε το κορμί της μπροστά για να φτάσει το μικρόφωνο και δήλωσε το όνομά της: «Ίντιθ, Ίντιθ Σιγκάλ, χορογράφος».
Ήταν η τελευταία που καλούταν να απολογηθεί.
Είχαν ήδη καλέσει την Άννα Σόκολοφ, την Έντνα Όκο και άλλες που είχαν εμπλακεί τη δεκαετία του 1930 με τις εργατικές και αριστερές συλλογικότητες χορού στη Νέα Υόρκη ή σχετίζονταν με τις πολιτιστικές δραστηριότητες του Κομμουνιστικού Κόμματος και Συνδικάτων με οποιονδήποτε τρόπο.

Αφίσα του New Dance Group

Η αίθουσα την έκανε να νιώθει άβολα, καμιά δεκαριά άτομα την κοιτούσαν επίμονα αλλά όχι με την ευχάριστη ανυπομονησία ενός θεατή στις παραστάσεις. Δε θα μπορούσε να ήταν έτσι καθώς εδώ ανακρίνανε το κορμί της. Οι Επιτροπές Αντιαμερικάνικων Δραστηριοτήτων (HUAC) αφού είχαν ασχοληθεί με τις επικίνδυνες σκέψεις του μυαλού ήρθε η ώρα να αποκαλύψουν και τις ανατρεπτικές και αντiεθνικές κινήσεις του σώματος. Δεν είχε καταλάβει πως θα το κάνανε αυτό, αλλά αυτό άφησε να εννοηθεί από τη νεαρά κοπέλα που καθόταν απέναντί της και έκλεινε την εισαγωγή της λέγοντας για την κεντρική σημασία που έχει ο Μοντέρνος Χορός για τον Αμερικάνικο πολιτισμό, πριν αρχίσει μια σειρά ερωτήσεων.
Ένιωθε ένα τρομερό εκνευρισμό. «Φτάσαμε πάλι εκεί από όπου ξεκινήσαμε;» Σκεφτότανε από μέσα της, απατώντας σχεδόν μονολεκτικά δίχως να δίνει και πολύ σημασία στις αρχικές ερωτήσεις. Εκείνη τη χρονιά, η χώρα που σήμερα την κυνηγούσε θα έδινε στη Μάρθα Γκράχαμ το ρόλο της πρέσβειρας του Αμερικάνικού Πολιτισμού. Σπάσανε την τυραννία που έφερνε το μπαλέτο πάνω στο γυναικείο σώμα απλά και μόνο για να γίνει αντικείμενο αναπαράστασης του ατομισμού και μιας κάλπικης έννοιας της ελευθερίας;

Σόλοιστς του Workers Dance League. Ξεκινώντας από πάνω. Μίριαμ Μπλέτσερ στο Woman (κέντρο). Άννα Σοκόλοφ στο Histronics, Tζέην Ντάντλευ στο Dream Ends, Λίλιαν Μελμαν στο Defiance, Σόφι Μασλοβ στο Themes of Slavic People, Σοκόλοφ, Μασλοβ και Μελμαν στο Challenge, η Νάντια Τσισλόφσκι στο Parasite και η Ίντιθ Σιγκάλ στο Tom Mooney.

«Κα Σιγκάλ; Πρέπει να μας απαντήσετε, ο χορός που διδάσκεται έχει περιεχόμενο;». Η ερώτηση της νεαρής κοπέλας την απομάκρυνε από τους εσωτερικούς μονολόγους. Έπρεπε κάποια στιγμή να πει όσα ένιωθε.
«Προφανώς», απάντησε, προκαλώντας μια μικρή ένταση στην αίθουσα.
«Μια φορά δίδαξα σε παιδιά ένα χορό που έβγαινε από ένα παλιό εβραϊκό τραγούδι που λεγόταν, ‘Hob Ich Mir a Mantle’ που σημαίνει ‘έχω ένα παλιό παλτό’. Το τραγούδι διηγείται την ιστορία ενός φτωχού γέρου που είχε ένα παλιό παλτό από το οποίο αναγκάστηκε να φτιάξε ένα κοστούμι, και μετά ένα γιλέκο, και μετά γάντια μέχρι που δεν έμεινε τίποτα. Τότε ο γέρος έγραψε για τα προβλήματά του ένα τραγούδι».
«Τι είναι αυτά που μας λέτε; Δεν εννοούμε αυτό», θα διακόψει κάποιος.
«Μα αυτό ακριβώς διδάσκει ο χορός μου», απάντησε με έντονο ύφος η Ίντιθ. «Το πως ένας άνθρωπος μπορεί να φτάσει σε τέτοια ύψη, ώστε να κάνει ένα τραγούδι μέσα από την δυστυχία του».
Έλεγε την αλήθεια.
Η Ίντιθ έκανε χορό από το τίποτα, και για αυτούς και αυτές που δεν είχαν τίποτα. Ο χορός για εκείνη, και για άλλους ριζοσπάστες της εποχής της, είχε σκοπό να διδάξει για τα όρια και τις δυνατότητες του σώματος. Να φέρει σε επαφή το σώμα που κινείται με τον εσωτερικό του εαυτό, δημιουργώντας την αίσθηση μιας συλλογικής κοινωνικής εμπειρίας. Αυτή η σχεδόν θρησκευτική πίστη στη δύναμη του χορού δεν συνδεόταν απλά με την απελευθέρωση του σώματος, αλλά με μια υπόθεση πέρα από αυτό που αφορούσε τη συνολική χειραφέτηση της κοινωνίας.
Έτσι η Ίντιθ θα δουλέψει με τα σώματα του περιθωρίου.
Το γυναικείο κορμί αρχίζει να εμφανίζεται μόνο του πλέον στη σκηνή. Σιγά, σιγά το ανορεκτικό και υποταγμένο στην αναπαράσταση της φύσης σώμα της μπαλαρίνας θα δώσει τη θέση στη χορεύτρια του μοντέρνου χορού. Ένα σώμα δυναμικό και μια τεχνική που θα κατακλύζει τον ανοιχτό χώρο. Ήταν ο θρίαμβος του γυναικείου σώματος.

Το γυναικείο σώμα απειλεί να εισβάλει στο χώρο. Διαφήμιση για τον Αντι-Φασιστικό χορό, 1934.

Οι χορευτικές κινήσεις δεν προσδιόριζαν τις περισσότερες φορές το φύλο. Ανδρικά και γυναικεία σώματα θα συνυπάρχουν χωρίς να μπορείς να διακρίνεις ποιος ή ποια είναι τι.
Τα μη λευκά σώματα και οι μειονότητες θα έρθουν επίσης στο προσκήνιο. Στις 22 Μαρτίου του 1930, η ίδια και μια νεαρή μαύρη γυναίκα θα παρουσιάσουν το Black and White στο Rockland Palace στο Χάρλεμ. Σε μια από τις πρώτες διαφυλετικές χορευτικές παραστάσεις στην ιστορία του σύγχρονου χορού, ένα λευκό σώμα θα συνυπάρξει με ένα μαύρο αναπαριστώντας την εκμετάλλευση των μειονοτήτων στις ΗΠΑ.
Κυρίως η Ίντιθ θα έκανε χορό με εκείνους και εκείνες που δεν ήξεραν να χορεύουν. Άνθρωποι που είχαν περισσότερο πάθος παρά τεχνική, που δουλεύαν στα εργοστάσια το πρωί και παίρνανε μαθήματα θεάτρου και χορού τα βράδια. Διάλεγε «απλά αυτούς που περπατούσαν αξιοπρεπώς». Έτσι γεννήθηκε μια ιδιαίτερη λαϊκή και προλεταριακή σκήνη και ο χορός σαν ένα βασικό εργαλείο αναπαράστασης των βιωμάτων τους, ενώνοντας θεατή και χορευτή κάτω από μια ιδέα. Αυτό το «αγκιτ-προπ» στυλ είχε στόχο να φτιάξει μια εργατική χορευτική κουλτούρα ή όπως έλεγε η ίδια «ένα χορό που να τον καταλαβαίνουν όλοι».
Οι ερωτήσεις έφτασαν στο τέλος. Ο ανακριτές θα διάβαζαν σε λίγο το πόρισμα της επιτροπής. Δεν είχε καθόλου άγχος.
Το μυαλό της πήγε σε εκείνη την παράσταση τριάντα χρόνια πριν. Τον Ιανουάριο του 1924, ήταν μόλις 22 χρονών. Ο θάνατος του Λένιν θα την βρει στο Σικάγο, όπου το Κομμουνιστικό Κόμμα θα πραγματοποιούσε μια εκδήλωση στη μνήμη του στο Ashland Auditorium. Αν και τότε δεν ήταν μέλος του Κόμματος θα ζητήσει να χορέψει στα πλαίσια της εκδήλωσης. Η αμηχανία στα στελέχη του Κόμματος ήταν έκδηλη καθώς δε μπορούσαν να καταλάβουν τι ακριβώς ήθελε να κάνει η νεαρή αυτή κοπέλα.
Τότε παρενέβει ο τότε Γενικός Γραμματέας του Κόμματος, Τσαρλς Ρούθενμπεργκ:
«Συντρόφισσα, αν πιστεύεις ότι μπορείς να συνεισφέρεις με οποιανδήποτε τρόπο σε αυτή μας την εκδήλωση, σε παρακαλώ προχώρα».
Κάπως έτσι η Ίντιθ ξεκίνησε να χορεύει.

ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ: Η Σιγκάλ διηγείται την ανάκριση της στις HUAC στο βιβλίο της Ellen Graff, “Stepping Left: Dance and Politics in New York City 1928-1942”, μια καταπληκτική καταγραφή των ριζοσπαστικών και επαναστατικών ρευμάτων στο Μοντέρνο Χορό στις ΗΠΑ την περίοδο του μεσοπολέμου. Η Graff συγκρίνει την γέννηση του μοντέρνου χορού με την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος και των σοσιαλιστικών ιδεών στις ΗΠΑ. Στο ίδιο θα βρείτε και την αφήγηση της Σιγκάλ για την παράσταση Memorial to Lenin στο Ashland Auditorium, το οποίο θα αποτελέσει έναν από τους πρώτους πειραματισμούς αυτού που θα γίνει γνωστό αργότερα ως «αγκιτ-προπ» στυλ. Για το ρόλο του φύλου και της φυλής στην ανάπτυξη του Μοντέρνου Χορού και το ρόλο της Ίντιθ Σιγκαλ διαβάστε επίσης το “Modern Dance, Negro Dance: Race in Motion” της Susan Manning.

Edith Segal (1902-1997) Εικόνα από το Communist Party Oral Histories. To βίντεο θα το βρείτε εδώ https://wp.nyu.edu/tamimentcpusa/edith-segal-part-1/