Όλα ξεκίνησαν για τις γράφουσες κάπου τον Απρίλιο, όταν η Ειρήνη ανέφερε στην κλασική πλέον συντακτική της Τρίτης πως στο Περιστέρι γίνεται κάτι πολύ ενδιαφέρον σε σχέση με το χιπ χοπ και πρότεινε να πάμε σε ένα από τα live του ΧιπΧοπ Καφενέ στην Εργατική Λέσχη Περιστερίου. Φυσικά, αμέσως βρέθηκε και το έτερο μέλος για τη συγκεκριμένη αποστολή του k-lab, η Αναστασία, για την οποία η ιδέα της γνωριμίας με δύο σχετικά ανεξερεύνητες περιοχές, του χιπ χοπ και του Περιστερίου, δεν ακουγόταν καθόλου άσχημη.
Η Ειρήνη, γνήσιο τέκνο των Δυτικών Προαστίων, αν επιδίωκε να εξηγήσει κάπως το αρχικό αυτό κίνητρο θα έλεγε:
Μεγάλωσα στο Περιστέρι, δεν άκουγα ποτέ mainstream μουσική, έλιωσα όπως πολλοί και πολλές το Από τον τόπο της φυγής και τους Μύθους του βάλτου των Active Member στο σχολείο. Δεν άκουγα πάντως ποτέ στοχοπροσηλωμένα χιπ χοπ, και σίγουρα δεν ραπάρω. Παρόλο που δε μένω πια εκεί μόνιμα, νιώθω πάντα περήφανο παιδί των δυτικών προαστίων, ότι κι αν σημαίνει αυτό, και πιστεύω ότι υπάρχει μια ιδιαίτερη κουλτούρα σε αυτά, που σχετίζεται φυσικά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και την ταξικότητά τους. Η κουλτούρα αυτή εκφράζεται σε επιλογές ζωής, πολιτισμού, συμπεριφοράς, και αποτυπώνεται πάντα σε δύο σχετικά αντίθετους πόλους: τους «κάγκουρες» και τα «αλάνια». Πήγα σχολείο στο Μπουρνάζι όταν ήταν στα πάνω του, και μετρούσαμε από το παράθυρο τα ανοιχτά κίτρινα κάμπριο με τέρμα τα σκυλάδικα που περνούσαν κάθε μέρα – και εμάς στέκι μας ήταν το Πατατράκ (το παλιό, στη Σαρανταπόρου, με το τζουκ μπόξ που περιμέναμε ώρες για να παίξει το τραγούδι που βάζαμε). Είναι δύσκολο να περιγραφούν σε ανθρώπους που δεν έχουν εικόνα των δυτικών προαστίων και της ζωής εκεί αυτοί οι διαφορετικοί τύποι ανθρώπων, οι «κάγκουρες» και τα «αλάνια» και η πόλωση που συνεπάγονται (όπως και οι αλληλοδιαπλοκές τους). Εμείς πάντως (θέλαμε να) είμαστε με τους/ις δεύτερους/ες.
Κάπως έτσι μας χτύπησε καμπανάκι ο ΧιπΧοπ Καφενές, καθώς φαινόταν να επικοινωνεί με την παραπάνω, μάλλον τυπική από μια έννοια, αφήγηση – έτσι αποφασίσαμε λοιπόν και να γράψουμε κάτι γι’ αυτόν στο k-lab. Θέλαμε όμως να είναι διαφορετικό, και κυρίως να αποπνέει τη ζωντάνια και τη συλλογικότητα που φαίνεται να είναι από τα πολυτιμότερα χαρακτηριστικά του. Έτσι, οργανώσαμε στο χώρο της Εργατικής Λέσχης μια Πέμπτη, πριν το live που είχαν κανονίσει για εκείνη τη μέρα, μια συνέντευξη με κάποια μέλη του Καφενέ (τον Νικο-Infinik, την Ιωάννα και τον Αλέξανδρο-Wezrap/Νεκροί από κούνια), την οποία μάλιστα κάναμε με το σωστό τρόπο -γιατί αν αποφασίσεις να κάνεις κάτι θα το κάνεις και σωστά, όπως λέμε συνέχεια γελώντας στο k-lab: ηχογράφηση, απομαγνητοφώνηση κλπ (αντί της ψυχρής αποστολής ερωτήσεων με mail), ακριβώς για να μπορέσουμε να αποτυπώσουμε το κλίμα της συζήτησης σ.1Ας ελπίσουμε ότι τα καταφέραμε λίγο. Εμείς πάντως το διασκεδάσαμε πολύ. Η συνέντευξη είναι εδώ: http://k-lab.zone/chip-chop-kafenes-synentefxi-infinik-ke-wezrapnekri-apo-kounia/. Και κάπως έτσι μπορέσαμε να έρθουμε και σε επαφή και να γνωρίσουμε αυτό που πραγματικά είναι ο Καφενές.
Μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση η έντονη αίσθηση συλλογικότητας που απέπνεαν, και η ριζοσπαστική αλλά και εντελώς-μη-παλιακή προσέγγιση που φαίνεται να είχαν (συναντιούνται στον Καφενέ τις Πέμπτες, και έχουν διοργανώσει από εξαιρετικές εκδηλώσεις και λάιβ, παρουσιάσεις δίσκων και βιβλίων μέχρι κοκτέιλ πάρτι, βραδιές με μπύρες ή ρακόμελα και προβολές – η μια από εμάς είχε παρευρεθεί σε μια βραδιά open mic στην ταράτσα της λέσχης πέρσι το καλοκαίρι, που ήταν πραγματικά εντυπωσιακή). Ο ΧιπΧοπ Καφενές έχει έντονο πολιτικό στίγμα («Χωρίς να υπερτιμάμε τις δυνάμεις μας, θεωρούμε πως οι ρίμες και τα beats μας έχουν θέση δίπλα στην πολιτική δράση και την παρέμβαση σε επίπεδο γειτονιάς. Γουστάρουμε το χιπ χοπ, αλλά βλέπουμε και πέρα από αυτό. Γι αυτό ελπίζουμε να βάλουμε ένα λιθαράκι στην προσπάθεια για μια συνολική ανατροπή ώστε να βελτιωθούν οι ζωές μας.» σ.2Από το κείμενο που μοιράστηκε στο live για τα δύο χρόνια του Καφενέ, που μπορεί να βρεθεί εδώ https://www.facebook.com/hiphopkafenes/posts/900082870118521:0 ), σαφή αντιφασιστικό προσανατολισμό και παρέμβαση, ενώ ασχολείται ιδιαίτερα με ένα θέμα που έχει ταλανίσει το χιπ χοπ και τον κόσμο του, το ζήτημα του σεξισμού στη μουσική: μόλις η δεύτερη εκδήλωση που διοργάνωσαν είχε τίτλο «Σεξισμός και ομοφοβία στο ελληνικό hiphop», έχουν διοργανώσει κι άλλες για τη θέση της γυναίκας στο χιπ χοπ, ενώ πολλά τραγούδια των παιδιών του καφενέ έχουν αντισεξιστικό περιεχόμενο.
Το επόμενο ραντεβού μας λοιπόν, μετά τη συνέντευξη, δόθηκε για το μεγάλο live για τα δίχρονα γενέθλια του Καφενέ, το Σάββατο 9 Ιουλίου, στην πλατεία Δημαρχείου στο Περιστέρι («Επιλέγουμε να στήσουμε το live μας στην καρδιά της πόλης, όχι μόνο επειδή το χιπ χοπ γεννήθηκε σε πάρκα και πλατείες, αλλά γιατί θεωρούμε πως οι δημόσιοι χώροι ανήκουν σε όλες κ όλους» σ.3Από το παραπάνω κείμενο του Καφενέ.).
Το live καλούσε στις 8. Φτάσαμε ένα τέταρτο αργότερα, γιατί όπως είπαμε και πιο πάνω είχαμε αποφασίσει να την κάνουμε σωστά τη δουλειά. Αράξαμε λοιπόν στην πλατεία εντυπωσιασμένες και οι ίδιες με τη συνέπειά μας και γύρω στις 9 ξεκίνησε το dj set με τους DJ’s του Καφενέ. Και κάπου εκεί καταλάβαμε ότι η βραδιά θα κυλούσε πιο απρόβλεπτα απ’όσο περιμέναμε. Έχουμε δει και παλιότερα πολλά από τα παιδιά ή τις μπάντες που συμμετέχουν στον Καφενέ, και μας άρεσαν πολύ – εξάλλου συμμετέχουν πολύ συχνά σε πολιτικά ή κινηματικά πολιτικά και πολιτιστικά δρώμενα, με πιο πρόσφατη τη συμμετοχή τους στο Αντιρατσιστικό φεστιβάλ. Ωστόσο, η διοργάνωση όλου του live από τον καφενέ έκρυβε ακόμα περισσότερες θετικές εκπλήξεις.
Κι έτσι, παρόλο που, ενώ ακούμε, σίγουρα δεν είμαστε αποκλειστικές ακροάτριες της χιπ χοπ σκηνής, παρευρεθήκαμε σε μια από τις ομορφότερες συναυλίες που έχουμε πάει. Οι μελωδίες ήταν εξαιρετικές – ενώ αρκετές βασίζονται σε διασκευές γνωστών κομματιών. Μας εντυπωσίασαν οι στίχοι και το περιεχόμενο τους, που έκρυβε έναν ουσιαστικό ριζοσπαστισμό, σε αναμέτρηση με τα ζητήματα που απασχολούν πολύ έντονα σήμερα. Ταυτόχρονα, όμως, οι στίχοι αυτοί ήταν και εξαιρετικά ποιητικοί και πολλές φορές συγκινητικοί. Κατάφερναν να σου μιλήσουν για δυσκολίες, απογοητεύσεις, για τη σκληρότητα και τη αδικία σε όλες της τις μορφές και ξαφνικά με μια λέξη και ένα γύρισμα να σου μιλήσουν με τον πιο λυρικό τρόπο για τη δύναμη που μπορούμε να βρούμε για να αλλάξουμε την κατάσταση αυτή. Άλλωστε, όπως μας είχε επισημάνει και ο Infinik στη συνέντευξή μας, το χιπ χοπ είναι μουσική του δρόμου και όπως διαπιστώσαμε και οι ίδιες, οι στίχοι των παιδιών δεν θα μπορούσαν να είναι πιο αυθεντικοί και γειωμένοι στη συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα από την οποία προέρχονται και για την οποία τραγουδάνε.
Κυρίως όμως, το κλίμα του live ήταν τρομερό. Απίστευτη ζωντάνια, πολύ έντονη αίσθηση συλλογικότητας (χαρακτηριστικά, όταν ανέβηκε ένας από τους νεότερους χιπχοπάδες του καφενέ να πει ένα κομμάτι το οποίο μπέρδεψε, ήταν εντυπωσιακή η συλλογική ζεστή υποστήριξη από τα υπόλοιπα μέλη του καφενέ από κάτω, που οδήγησαν φυσικά στο να πει το κομμάτι, και μάλιστα πολύ όμορφα). Απολύτως κανένας ερασιτεχνισμός – αντίθετα, ήταν μια εξαιρετικά οργανωμένη συναυλία. Για πάρα πολλές ώρες, οι χιπχόπερς εναλλάσσονταν στη σκηνή, έχοντας συμφωνήσει μια διαδοχική κατανομή που δεν θα αναπαρήγαγε πολλαπλές ταχύτητες αλλά θα έδινε σε όλους τη δυνατότητα να ακουστούν. Έκτακτοι καλεσμένοι, οι γνωστοί στο χώρο Σπείρα και Παράξενος, που έπαιξαν εντυπωσιακά. Μάλιστα, ο Παράξενος ετοίμασε ειδικά για το live μια σειρά τραγουδιών που τραγούδησε με συνοδεία ακουστικής κιθάρας αντί μουσικής (κιθάρα έπαιξε ο Γιάννης) με μαγικό αποτέλεσμα. Η συναυλία τελείωσε μετά τις 3, και εμάς φυσικά τα σχέδιά μας για «αργότερα» πήγαν στον βρόντο.
Και όλα αυτά, στην πιο κεντρική πλατεία του Περιστερίου, ένα Σάββατο βράδυ γεμάτη από κόσμο: παιδιά που έπαιζαν, ηλικιωμένοι/ες στα παγκάκια, άνθρωποι να πίνουν καφέ στις διπλανές καφετέριες, κι όλα αυτά αρμονικά δεμένα σε μια εικόνα που έκανε το κέντρο του Περιστερίου πολύ όμορφο. Δυο σκηνές ήταν εντυπωσιακές και μας χαράχτηκαν: Στα γύρω παγκάκια από το σημείο που στήθηκε η συναυλία κάθονταν ηλικιωμένοι/ες, που δεν ενοχλήθηκαν καθόλου από το στήσιμο του χώρου. Όταν ξεκίνησε η συναυλία παρέμειναν κανονικά στα παγκάκια τους – σε ένα από αυτά μάλιστα, όπου κάθονταν τέσσερεις ηλικιωμένες φίλες, κάποιες από αυτές κουνούσαν ρυθμικά τα πόδια τους με τη μουσική. Και δεύτερον, τα πιτσιρίκια κάθε ηλικίας, χάζευαν εντυπωσιασμένα τους μουσικούς, προσπαθώντας να καταλάβουν ή/και να μιμηθούν αυτό που έκαναν.
Αποφασίσαμε ότι ένα τόσο όμορφο βράδυ δεν θα μπορούσε να μην καταγραφεί, κι έτσι, αν και δεν πήγαμε προετοιμασμένες, επιστρατεύσαμε τις εντυπώσεις μας και υλικό που μας παρείχαν τα παιδιά από τον Χιπ Χοπ Καφενέ, και παρουσιάζουμε στη συνέχεια κάποια στιγμιότυπα από το live. Οι φωτογραφίες είναι της Tonias P. – φωτογράφου και μέλους του ΧιπΧοπ Καφενέ.
Το βράδυ άνοιξε, όπως είπαμε, με το dj set από τον Vox Populi, έναν από τους μουσικούς παραγωγούς του Καφενέ. Ακολούθησε η ανάγνωση του κειμένου του Καφενέ για τα δίχρονα γενέθλιά του, το οποίο διάβασε η Ιωάννα.
Και στη συνέχεια ξεκίνησε η συναυλία. Σε όλη τη διάρκεια της συναυλίας, όσο τραγουδούσαν τα συγκροτήματα, στα decks βρίσκονταν ο Vox Populi και ο Renegade Instruments. Πρώτος βγήκε ο Derogation, ο οποίος μέσα στα υπόλοιπα έπαιξε κι ένα ιδιαίτερα αντισεξιστικό τραγούδι, οι στίχοι του οποίου μας εντυπωσίασαν. Ακολούθησε ο Renegade Instruments, ο οποίος μάλιστα έπαιξε live ta beats με το sampler του (έτσι μας το είπαν, έτσι το γράφουμε – ήταν πάντως εντυπωσιακό και μας είχε αφήσει με το στόμα ανοιχτό!).
Στη συνέχεια κατέλαβαν και ξεσήκωσαν τη σκηνή οι Azoras και Loonatik, για να ακολουθήσει το Φιάσκο (Πυρίτης – Hood) που μας άρεσαν πολύ, ενώ το παρακάτω καινούριο τραγούδι τους ξεσήκωσε τη συναυλία. Επόμενοι οι Νιο.Στε., και χαμός από κάτω!
Η σιωπή των αστών:
Ο πρώτος καλεσμένος του καφενέ βγήκε αμέσως μετά. Ο Παράξενος είχε ετοιμάσει μια σειρά τραγουδιών μόνο με ακουστική κιθάρα (έπαιζε ο Γιάννης), που ήταν εντυπωσιακή, ενώ στη συνέχεια έπαιξε και άλλα, ιδιαίτερα μελωδικά κομμάτια, εστιάζοντας στιχουργικά, όπως συνηθίζει, στο μεταναστευτικό.
Ακολούθησαν ο Στιχοδέτης και οι 3rd Face (Οραματιστές):
Ενώ αμέσως μετά σειρά είχε ο Infinik και ο Loonatik. Έκαναν και οι δύο χαμό, ενώ ο Loonatik έπαιξε και ένα καινούριο κομμάτι που βγήκε δυο μέρες μετά:
Θα φύγω από δω:
Στη συνέχεια, στο πλευρό του Loonatik έπαιξε ο Βάγγος από τους Χαρτοπόλεμος, ακολούθησε ο Wezrap (Νεκροί από κούνια) και ο Zoro που έπαιξε κάποια κομμάτια μόνος του, για να ξανανέβει στη σκηνή λίγο αργότερα και να παίξει κάποια ακόμα μαζί με τον Buzz. Στα decks για τον Zoro βρέθηκε ο DjVanilla.
Σειρά είχαν οι δεύτεροι καλεσμένοι του ΧιπΧοπ Καφενέ, η Σπείρα. Έπαιξαν πολλά κομμάτια, και ήταν πραγματικά εκπληκτικοί και ακούραστοι. Ένας φίλος μας «εξανάγκασε» να ακούσουμε προσεκτικά το κομμάτι Η εποχή που ανατέλλει (το οποίο μάλιστα έπαιξαν δύο φορές), λέγοντάς μας ότι είναι από τα καλύτερα κομμάτια του ελληνικού χιπ χοπ. Χωρίς να έχουμε συνολική γνώμη για το ελληνικό χιπ χοπ, πρέπει να πούμε ότι πράγματι ενθουσιαστήκαμε (και το ακούμε καθημερινά από τότε).
[«Και τώρα που ‘ναι, τα χρόνια που ελπίζαμε πως θα ρθούνε, γκρεμίζουμε όνειρα να σωθούμε τα χρόνια που ελπίζαμε πως θα ρθούνε, τώρα που ‘ναι»]
Οι Σπείρα τελείωσαν γύρω στις 2, ενώ στη συνέχεια ανέβηκαν και πάλι διάφορα μέλη του καφενέ στη σκηνή και έπαιξαν μέχρι μετά τις 3. Το επόμενο διάστημα τα παιδιά θα επεξεργαστούν όλο το υλικό από το live, συνεπώς αν το χάσατε, παρακολουθείτε τη σελίδα τους (δεν μπορούσαμε να μην παρατηρήσουμε ότι τραβήχτηκε όλη η συναυλία σε βίντεο, οπότε είναι λαϊκή επιταγή η δημοσιοποίησή της!):
https://www.facebook.com/hiphopkafenes/
Για τώρα, ας αρκεστούμε στο teaser του live:
Και την πρώτη συλλογή του ΧιπΧοπ Καφενέ:
https://hiphopkafenes.bandcamp.com/releases
Εμείς πάντως, μετά το Σάββατο, ακούμε όλη μέρα κομμάτια από τα παιδιά που συμμετέχουν στον Καφενέ και τους/ις φίλους/ες τους! Και φυσικά, θα έχουμε ευκαιρία να τους ξαναδούμε στις πολλές ακόμα συναυλίες που συμμετέχουν τα παιδιά από τον ΧιπΧοπ Καφενέ. Και κυρίως, από Σεπτέμβρη, τις Πέμπτες στην Εργατική Λέσχη Περιστερίου, όπου υπόσχονται πολλές νέες ιδέες, εκδηλώσεις, live – έχουμε αγωνία για το τι θα σκεφτούν για την τρίτη τους χρονιά! Μέχρι τότε, ας κρατήσουμε τα λόγια του Infinik με την ευκαιρία των γενεθλίων του Καφενέ:
«Είναι κάποιες στιγμές στην ζωή σου που τις θυμάσαι για πάντα, ό,τι κι αν γίνει… Τις θυμάσαι γιατί σε ανεβάζουν ένα σκαλί ψηλότερα, όχι με όρους καριέρας, αλλά σαν άνθρωπο. Βλέπεις και ακούς πράγματα τα οποία ήταν αόρατα μέχρι τότε, κάνεις πράγματα τα οποία δεν ήξερες ότι μπορούσες και ζεις όπως δεν θα ζούσες. Μια τέτοια στιγμή ήταν όταν γεννηθηκε ο Χιπ Χοπ Καφενές.
Δεν με νοιάζει πόσοι και πόσες θα με γουστάρουν ποτέ σαν ραπερ. Ξέρω ότι με την δημιουργία του Χιπ Χοπ Καφενέ προσωπικά έχω εκπληρώσει ήδη έναν σκοπό. Δεν μπήκα στην φάση άδικα.
Νιώθω περηφάνια και αγάπη για όλα τα παιδιά που έχουν βάλει κόπο και μεράκι στην υπόθεση αυτή και θέλω να τους ευχαριστήσω για τον δρόμο τον οποίο έχουμε περπατήσει μέχρι τώρα μαζί. Είμαι σίγουρος ότι η ομάδα μας, η συλλογικότητά μας, αυτή η ετερόκλητη “οικογένεια” που έχουμε φτιάξει, ο Χιπ Χοπ Καφενές μας έχει πολύ δρόμο να διανύσει ακόμα!
Πάντα με περηφάνια και αξιοπρέπεια, πάντα σε καινούριους και πιο ελπιδοφόρους δρόμους!»
Το live έγινε το Σάββατο 9 Ιουλίου στην κεντρική πλατεία του δημαρχείου του Περιστερίου.
Οι φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο είναι της Tonias P. – photography (φωτογράφου και μέλους του ΧιπΧοπ Καφενέ): https://www.facebook.com/1541155096188764/photos/a.1541156576188616.1073741825.1541155096188764/1554221234882150/?type=3&source=11
Το σκίτσο της αφίσας του live είναι του Wezrap ενώ το design είναι του Infinik.
Σκίτσο της κεντρικής φωτογραφίας: Art by Θάλεια & Wezrap // Photo by DJ Vanilla
Υποσημειώσεις
K-lab Zone
Δημήτρης Πούλιος
Θανάσης Βακαλιός