Ζούμε τις ζωές μας

Ας μην μιλήσουμε με νούμερα μα ούτε και με ονόματα. Τα νούμερα θα κρύψουν τα ονόματα και τα ονόματα τα νούμερα. Ας μιλήσουμε για την καθεμιά χωριστά αλλά και για όλες μέσα από τα κινήματα αλληλεγγύης που παρά τις όποιες διαφορές, εθνικές, φυλετικές, ταξικές κρύβουν, αναδεικνύουν κάθε φορά τόσο τη μοναδικότητα της κάθε περίπτωσης όσο και το συλλογικό πρόβλημα της έμφυλης βίας τόσο στο εγχώριο συγκείμενο όσο και στο παγκόσμιο.

Η έμφυλη βία ασκούμενη κατά των γυναικών, κατά των τρανς^σ.1http://www.hrc.org/resources/violence-against-the-transgender-community-in-2016 και ομοφυλόφιλων^σ.2http://www.ilga-europe.org/sites/default/files/Attachments/annual_review_2016-for_web.pdf ατόμων δεν μειώνεται, αντίθετα σύμφωνα με τις ετήσιες στατιστικές των διεθνών οργανισμών αυξάνεται^σ.3p://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs239/en/., αγνοώντας τις «κούφιες» παροτρύνσεις διαφόρων «ειδικών» και μη, κάθε χρόνο, την ίδια μέρα, 25^η του Νοέμβρη, για την εξάλειψή της. Όσο όμως αυτή μειώνεται τα κινήματα αλληλεγγύης αυξάνονται, οι φωνές των γυναικών ακούγονται όλο και περισσότερο όλο και πιο δυνατά. Στην Ελλάδα, η έμφυλη βία σε σημαντικό βαθμό δεν μένει αναπάντητη από το κίνημα αλληλεγγύης. Δείτε για παράδειγμα την αντίδραση του κινήματος στην περίπτωση του βιασμού του κοριτσιού στην Αμάρυνθο, στην υπόθεση της Κ. Κούνεβα, στην υπόθεση της διαπόμπευσης των οροθετικών γυναικών, στις υποθέσεις βιασμών, οι οποίες ολοένα και συχνότερα εμφανίζονται στο δημόσιο λόγο κ.α. Το κίνημα, δηλώνει πάντα παρών, αναδεικνύοντας τις εκάστοτε συνθήκες έμφυλης βίας, τονίζοντας ότι η άσκηση βίας εναντίον των γυναικών δεν θα μένει στη σιωπή και στην απάθεια. Οι διάφορες φεμινιστικές και λοατκι ομάδες μέσα από τα κείμενά τους, τις αφίσες τους, τις εκδηλώσεις-διαμαρτυρίες στο δημόσιο χώρο έχουν καταφέρει το αόρατο να το κάνουν ορατό, να δημιουργήσουν ισχυρές ρωγμές στο απροσπέλαστο του ιδιωτικού χώρου, να δείξουν ότι φτάνει πια με την πατριαρχική αντίληψη, που αντιμετωπίζει τα σώματα των γυναικών μέσα από το πρίσμα της ιδιοκτησίας.

Και ξέρετε και κάτι άλλο; Αυτό το κίνημα αλληλεγγύης, υποστήριξης και συμπαράστασης στις γυναίκες-θύματα έμφυλης βίας δεν εμφανίστηκε μόνο στο εγχώριο συγκείμενο. Το είδαμε κατά καιρούς να ορθώνει το ανάστημά του σε διάφορες χώρες του κόσμου, αλλά φέτος είχε μια ιδιαίτερη παρουσία. Στην Πολωνία, ο νόμος που ήθελε να ψηφίσει η κυβέρνηση για την καθολική απαγόρευση των εκτρώσεων^σ.4Οι εκτρώσεις απαγορεύονται στην Πολωνία, επιτρέπονται μόνο σε περίπτωση βιασμού και όταν η ζωή της γυναίκας βρίσκεται σε κίνδυνο. Ωστόσο, ένα ποσοστό μεταξύ 10.000-150.000 παράνομων εκτρώσεων λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο στην Πολωνία, θέτοντας σε κίνδυνο τις ζωές των γυναικών. Στην Β. Ιρλανδία απαγορεύονται σε οποιαδήποτε περίπτωση και οι γυναίκες που συλλαμβάνονται να έχουν κάνει έκτρωση κινδυνεύουν με ισόβια κάθειρξη. http://www.bbc.com/news/world-europe-37449903) , δεν ψηφίστηκε λόγω της μαζικής αντίδρασης-απεργίας των γυναικών σε 60 πόλεις της Πολωνίας. Στην Τουρκία, λίγες μέρες πριν η κυβέρνηση έθεσε σε διαβούλευση ένα νόμο, σύμφωνα με τον οποίο θα επιτρεπόταν η απελευθέρωση από τη φυλακή κάποιου που έχει καταδικαστεί για βιασμό, αν παντρευόταν το θύμα του. Οι έντονες διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις όμως που έλαβαν χώρα στην Τουρκία με πρωταγωνίστριες τις γυναίκες ανάγκασαν την κυβέρνηση να αποσύρει, προς το παρόν τουλάχιστον, αυτόν τον νόμο ^σ.5https://www.theguardian.com/world/2016/nov/22/turkey-to-drop-child-sex-assault-bill-after-protests και να τον θέσει σε νέα διαβούλευση επιδιώκοντας μεγαλύτερη συναίνεση.

Στην Αργεντινή, τον Οκτώβρη, εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες διαδήλωσαν ενάντια στη βία κατά των γυναικών με αφορμή το βιασμό και βασανισμό μέχρι θανάτου ενός 16άχρονου κοριτσιού. Οι δολοφονίες ^σ.6Ο όρος που χρησιμοποιείται για να αποδώσει την έμφυλη διάσταση της βίας είναι femicide, Πρόκειται για ένα νομικό όρο που περιλαμβάνει την οικιακή βία, τα εγκλήματα «τιμής» και άλλες κατηγορίες εγκλημάτων μίσους κατά των γυναικών. γυναικών από άνδρες στην Αργεντινή ^σ.7https://www.theguardian.com/world/2016/oct/19/argentina-women-strike-violence-protest από το 2008 έχουν αυξηθεί κατά 75%, κάθε 30 ώρες μια γυναίκα σκοτώνεται^σ.8http://www.lacasadelencuentro.org/femicidios.html. Το γεγονός αυτό της αύξησης των κρουσμάτων βίας και δολοφονιών γυναικών ενδέχεται να οφείλεται και στην αυξανόμενη ευαισθητοποίηση για την βία που υπόκεινται οι γυναίκες, με την έννοια ότι τώρα περισσότερο από ποτέ περιστατικά έμφυλης βίας καταγγέλλονται και έρχονται στο φως της δημοσιότητας. Σαφώς και προϋπήρχαν, αλλά τώρα περισσότερο από ποτέ έρχονται στη δημοσιότητα και αυτό βέβαια μπορεί να αποδοθεί και στη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση, αλλά και στο σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης στη διάδοση των γεγονότων.

Μέσα σε όλα αυτά θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί η μάχη, σε κυριολεκτικό και μεταφορικό επίπεδο, των γυναικών στη Ροτζάβα της Συρίας. Μακριά και πέρα από τις στερεοτυπικές αναπαραστάσεις αυτών των γυναικών από τα δυτικά μέσα και κινήματα, εκεί δίνεται ένας πραγματικά πολιτικός αγώνας ξεπεράσματος των κυρίαρχων έμφυλων προτύπων και στερεοτύπων και επίτευξης μιας πραγματικά ισότιμης, ισάξιας και από κοινού συμβίωσης ανδρών και γυναικών.

Επίσης, οι γυναίκες προσφύγισσες που φτάνουν από τις χώρες της Αφρικής και της Ανατολής στην Ευρώπη αποτελούν μια διαφορετική εικόνα από εκείνη που κυριαρχεί για αυτές στη Δύση. Όσο και αν οι εικόνες αυτών των γυναικών δεν προβάλλονται παρά μόνο αν είναι να δειχθεί η ευάλωτη, παθητική και δυστυχισμένη όψη της ζωής τους, έχουν καταφέρει να γίνουν ορατές ανάμεσά μας δείχνοντας ότι όπως και οι γυναίκες στη Δύση διαπερνώνται από διαφορετικότητες, έτσι και αυτές δεν είναι όλες το ίδιο, αλλά καθεμιά φέρει την μοναδικότητά της και την ιδιαιτερότητά της και επιπλέον παλεύει για την ίδια, για τα παιδιά της, για ένα καλύτερο σήμερα. Το μέλλον είναι μια διαφορετική υπόθεση για όλους/ες μας. Βλέπεις η ρευστότητα και η αβεβαιότητα των καιρών φέρνει το μέλλον στο παρόν.

Τα στατιστικά νούμερα κάθε χρόνο κρύβουν δραματικές ιστορίες, βιαιότητα, σκληρότητα, υποτίμηση και προσπάθεια ελέγχου του γυναικείου σώματος τόσο σε επίπεδο πολιτικών^σ.9Οι αναφορές στην Πολωνία και στην Τουρκία αναδεικνύουν με εναργή τρόπο την πολιτική βούληση για τον έλεγχο των γυναικείων σωμάτων σε επίπεδο εθνικής-κρατικής πολιτικής. Τα σώματα των γυναικών και κατ΄επέκταση οι ίδιες οι γυναίκες αντιμετωπίζονται ως ιδιοκτησία του έθνους και με αυτή την λογική υπόκεινται στη δικαιοδοσία του. όσο και σε επίπεδο διαπροσωπικό. Φανερώνουν ότι η κοινωνία δυστυχώς δεν μπορεί να απαλλαγεί από την ριζωμένη πατριαρχική αντίληψη στη θέαση και αντιμετώπιση των γυναικών. Ωστόσο, αυτή η τόσο ισχυρά θεμελιωμένη για αιώνες πατριαρχική αντίληψη τρίζει και οι ρωγμές εμφανίζονται ολοένα και περισσότερο στο ισχυρό φρούριό της. Είναι οι φωνές των γυναικών, των κινημάτων αλληλεγγύης, που δεν την αφήνουν πια να επιτελεί τον ρόλο της ήσυχα και αθόρυβα. Η έμφυλη βία υπήρχε, υπάρχει και δυστυχώς θα συνεχίζει να υπάρχει. Η αντίδραση σε αυτήν, η αναμέτρηση με αυτήν όμως δημιουργεί ρωγμές. Μέχρι οι ρωγμές να κατεδαφίσουν αυτό το φρούριο θα παλεύουμε, θα διεκδικούμε, θα πολεμάμε ενάντια σε ό,τι μας υποτιμάει, μας σκοτώνει με δύναμη και πάθος! Γιατί δεν θα κουραζόμαστε να φωνάζουμε ότι η ζωή είναι δική μας και ναι έχει σημασία!

*H Ελιάνα Καναβέλη είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας