ΠΕΣ ΜΟΥ ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΚΕΙΝΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Ή ΑΛΛΙΩΣ ΤΙ ΕΧΕΙ ΜΕΙΝΕΙ ΑΠ’ ΤΗ ΦΩΤΙΑ!

Αν και δέκα χρόνια μετά, νομίζω ότι για κείνα τα παιδιά, για όλους εμάς, η φωτιά της έξαρσης του φοιτητικού κινήματος της περιόδου εκείνης, ακόμα σιγοκαίει ψάχνοντας νέα καύσιμα για να θεριέψει ξανά.

Δεν είναι στους σκοπούς μου μια αναλυτική και εφ’ όλης της ύλης τοποθέτηση για τα γεγονότα που σημάδεψαν το φοιτητικό κίνημα τα χρόνια 2006-2007. Θα θελα όμως να καταθέσω κάποιες βασικές σκέψεις ως αφορμή για παραπέρα προβληματισμό.

Πώς φτάσαμε όμως στην πρωτοφανή και από άποψη συμμετοχής των φοιτητών αλλά και σε διάρκεια και αντοχή, κορύφωση του φοιτητικού κινήματος εκείνου του διαστήματος;

Χρησιμοποιώ τη λέξη κορύφωση όχι τυχαία. Τα γεγονότα εκείνης της περιόδου δεν μπορούν να ιδωθούν αλλά και να αναλυθούν τελικά, παρά μόνο ως συνέχεια της διαρκούς ανάπτυξης και ανόδου του φοιτητικού και του γενικότερου κινήματος της νεολαίας όλων των προηγούμενων χρόνων.

Ως σημείο εκκίνησης θα έθετα τις μαθητικές κινητοποιήσεις τη διετία 1998 – 1999. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως πολλοί από μας συμμετείχαμε σε αυτές και ήταν για πολλούς η προσωπική αφετηρία για την περαιτέρω πολιτικοποίησή μας. Ακολούθησαν η μαζικότατη συμμετοχή της νεολαίας στο αντιπολεμικό κίνημα ενάντια στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Γιουγκοσλαβία, τα σκιρτήματα του φοιτητικού κινήματος το 2001 και η συγκλονιστική παρουσία της νεολαίας με τον τόνο να δίνει το φοιτητικό κίνημα στις κινητοποιήσεις ενάντια στον πόλεμο στο Ιράκ το 2003. Ταυτόχρονα, όλα εκείνα τα χρόνια και ιδιαίτερα μετά το 2000, η συμμετοχή των φοιτητών στις μαζικές διαδικασίες των συλλόγων δυναμώνει, υπάρχουν στοιχεία που συνηγορούν υπέρ της αναζωογόννησης του φοιτητικού κινήματος, γεγονός που αποτυπώνεται με τον πλέον καθαρό τρόπο στις Φοιτητικές Εκλογές, όπου η συμμετοχή αυξάνεται κατακόρυφα. Επίσης στα ίδια χρόνια οι ρυθμοί οργανωτικής στράτευσης των φοιτητών είναι εντυπωσιακοί. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι εκείνο της ΚΝΕ.

Η επίμονη καθημερινή αντιπαράθεση με την πολιτική του κεφαλαίου και της ΕΕ στα Πανεπιστήμια, η αποκάλυψη των επιπτώσεων των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στη ζωή και τη μόρφωση των φοιτητών, η οργάνωση και διεξαγωγή αγώνων σε κάθε σύλλογο με αφορμή κάθε ζήτημα που θίγει τους φοιτητές, η σταθερή αντιπαράθεση σε όλη τη γραμμή σύγκρουσης και ιδιαίτερα στο τρίπτυχο Παιδεία – Εργασία – Ιδεολογία με τους φορείς της πολιτικής της άρχουσας τάξης στα Πανεπιστήμια, είναι ζητήματα καθοριστικής σημασίας που βοήθησαν από κάθε άποψη στην άνοδο της πολιτικής συγκρότησης του φοιτητικού κινήματος. Ακόμα, η αταλάντευτη προβολή της αρχής, ότι το φοιτητικό κίνημα πρέπει να πάρει τη θέση του στο πλευρό του εργατικού κινήματος, το οποίο με τη σειρά του αποτελεί την ηγέτιδα των δυνάμεων που θα οδηγήσουν το λαό μας στην Επανάσταση και το Σοσιαλισμό, συγκινεί χιλιάδες νέους αγωνιστές που μπαίνουν μπροστά στην υπόθεση της ανασύνταξης του φοιτητικού κινήματος. Στα παραπάνω η συμβολή της ΚΝΕ είναι εξαιρετικά σημαντική και πραγματοποιείται σε μια περίοδο όπου η άρχουσα τάξη κάνει έντονη προσπάθεια να χειραγωγήσει τη νεολαία και ιδιαίτερα τους φοιτητές, χρησιμοποιώντας πλειάδα ιδεολογημάτων. Ενδεικτικά αναφέρω την αριστεία, τον εθελοντισμό, την επιχειρηματικότητα, τη διαρκή οικονομική ανάπτυξη και άλλα.

Αξίζει νομίζω επισήμανσης, ότι ο μοναδικός χώρος στον οποίο η πολιτική των κυβερνήσεων εν πολλοίς ηττήθηκε ή για να είμαστε πιο ακριβείς, οι αναδιαρθρώσεις που επιχείρησε η άρχουσα τάξη συνάντησαν ισχυρότατες αντιστάσεις ήταν ο χώρος των Πανεπιστημίων.

Και φτάνουμε στο Μάη του 2006. 15 Μάη ημέρα Δευτέρα και έχουν οριστεί Γενικές Συνελεύσεις στο Πολυτεχνείο (Ηλεκτρολόγοι, Χημικοί, Μεταλλειολόγοι). Και η ιστορία ξεκινάει. Δε θα επιχειρήσω ιστορική αναδρομή. Τα γεγονότα όλοι τα γνωρίζουμε. Σημαντικό όμως είναι να καταγραφούν και να φωτιστούν πλευρές που κατά τη γνώμη μου έπαιξαν καθοριστικό ρόλο ώστε 10 χρόνια μετά να συζητάμε ακόμα για τη ρωμαλέα ανάπτυξη του φοιτητικού κινήματος το 2006-2007.

1. Εύστοχη επιλογή των λεγόμενων αιτημάτων κρίκων. Η αποπομπή των αιώνιων φοιτητών και η πληρωμή των βιβλίων ήταν τα δύο βασικά ζητήματα που ξεχώρισαν και πυροδότησαν τις κινητοποιήσεις. Αργότερα, η επικείμενη ψήφιση του άρθρου 16 βάζει στην προμετωπίδα των διεκδικήσεων τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Αποδεικνύεται πως με γενικόλογα καλέσματα και επικλήσεις στο δίκιο του αγώνα δεν αναπτύσσεται κίνημα. Χρειάζεται βασανιστική μελέτη και προσεκτική εκλογή των σημείων που είναι ικανά να κινητοποιήσουν, να ξεσηκώσουν, να γεννήσουν την ανάγκη της πάλης.

2. Τα συνθήματα που κυριαρχούν είναι συνθήματα ενάντια στο νόμο και την αναθεώρηση του άρθρου 16 αξιοποιώντας τους παραπάνω κρίκους. Στο επίμαχο όμως διάστημα των κινητοποιήσεων, βλέπουμε μια γενιά που βγαίνει στο δρόμο με αφορμή βεβαίως τα παραπάνω αλλά που παρουσιάζει διάθεση γενικότερης αμφισβήτησης και σύγκρουσης. Συνθήματα όπως “η Ιστορία γράφεται με ανυπακοή” δείχνουν ακριβώς αυτό. Παρατηρείται απότομη άνοδος στην πολιτική συνείδηση των φοιτητών.

3. Η κατάληψη, ως μορφή πάλης, αντιστοιχούσε και στην επίθεση που δέχονταν οι φοιτητές αλλά και στην ετοιμότητα του κινήματος να απαντήσει. Από αυτήν τη σκοπιά ήταν μια μορφή αγώνα, που αν και από ένα σημείο και μετά κούρασε, υπηρετούσε το βασικό στόχο του ξεσηκωμού των φοιτητών απέναντι στα μέτρα.

4. Μένοντας στις μορφές πάλης, η εναλλαγή της πεπατημένης μεθόδου συνέλευση – κατάληψη – πορεία με άλλες μορφές συσπείρωσης και κινητοποίησης δυνάμεων όπως κλεισίματα δρόμων, μπλοκαρίσματα συρμών στο μετρό, εξορμήσεις σε σχολεία, σε χώρους δουλειάς, συναυλίες και άλλα, βοήθησαν πολύ όχι μόνο στο να προπαγανδιστούν καλύτερα τα αιτήματα του φοιτητικού κινήματος στο ευρύτερο λαϊκό κίνημα αλλά και στο ξεπέρασμα από το αγωνιζόμενο δυναμικό της δεδομένης ρουτίνας που έφερνε η παραπάνω πεπατημένη.

5. Η αντιπαράθεση με τις δυνάμεις που στήριζαν την κυβερνητική πολιτική στα Πανεπιστήμια σε γενικές γραμμές βάθυνε και επιτέλους ξέφυγε από τις χοντροκομμένες κραυγές περί παρατάξεων των πάρτυ, των εκδρομών και των τραμπούκων. Φυσικά υπήρχαν και εξαιρέσεις. Μετά την πρώτη φάση του αγώνα, κυρίως από το Φθινόπωρο του 2007, η ΔΑΠ αναγκάστηκε να επιχειρηματολογεί για την αναγκαιότητα των μέτρων, προσπαθούσε να πείσει πολιτικά ως αντίδραση σε αυτό που εισέπραττε από τον κόσμο.

6. Το πλαίσιο αγώνα και διεκδικήσεων του φοιτητικού κινήματος ήταν σε γενικές γραμμές αντίστοιχο των περιστάσεων και βοήθησε στο να συσπειρώνονται όχι μόνο οι φοιτητές γύρω του αλλά και ευρύτερες δυνάμεις της κοινωνίας. Η μάχη για το πλαίσιο, τα συνθήματα, τα αιτήματα και την πολιτική του στόχευση ήταν και θα είναι πάντα σε κάθε κίνημα αναγκαία και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται. Υπάρχει σαφής βελτίωση του πλαισίου κατά τη διάρκεια της εξέλιξης του αγώνα και ιδιαίτερα στη δεύτερη φάση του, γεγονός που παίζει ρόλο και στη συνέχεια και την εκ νέου κορύφωση του αγώνα.

7. Αποκρούστηκαν σε μεγάλο βαθμό οι επιδιώξεις κρατικών και παρακρατικών κύκλων για την καταστολή και τη δυσφήμηση του αγώνα των φοιτητών. Δεν μπόρεσαν να στήσουν γενικευμένη προβοκάτσια ώστε να ξεμπερδέψουν μαζί του, αν και συγκεκριμένοι χώροι φέρουν ευθύνη για τη συστηματική έκθεση του κινήματος στην προβοκάτσια.

8. Η αναγκαία συγκρότηση του αγώνα των φοιτητών πέρασε αποκλειστικά και μόνο μέσα από το Συντονιστικό, ελλείψη άλλων Οργάνων, όπως θα μπορούσε υπό προυποθέσεις να είναι η ΕΦΕΕ. Στα αρνητικά νομίζω πως πρέπει να καταγραφεί ότι το κίνημα αυτό δεν άφησε τίποτα σε ότι αφορά την παραπέρα μόνιμη συγκρότησή του. Η διενέργεια πανσπουδαστικού συνεδρίου δεν προχώρησε, αν και υπήρχαν οι δυνατότητες. Η αδύναμη συγκρότηση του φοιτητικού κινήματος, η ανυπαρξία ενός κέντρου που θα συντονίζει το βηματισμό των συλλόγων όχι μόνο σε περιόδους έξαρσης αλλά και στον καιρό της νηνεμίας, είχε αρνητική επίδραση φυσικά και στην ίδια τη λειτουργία του Συντονιστικού, από το οποίο δεν έλειψαν φαινόμενα εκφυλισμού.

9. Η σύνδεση του αγώνα των φοιτητών με το εργατικό κίνημα ήταν αδύναμη. Με εξαίρεση τους δασκάλους και τους καθηγητές το Φθινόπωρο του 2007 κανένας άλλος κλάδος εργαζομένων δεν μπόρεσε να συναντηθεί οργανωμένα στο δρόμο με τους φοιτητές. Και από αυτήν τη σκοπιά, η αντοχή του είναι ακόμα πιο εντυπωσιακή. Πιστεύω ότι αυτή η θεμελιώδης αδυναμία του ξεσηκωμού εκείνης της περιόδου, σε πολύ μεγάλο βαθμό υπερβαίνει τις, από τα πράγματα, περιορισμένες δυνατότητες του φοιτητικού κινήματος. Αφορά στο ίδιο το εργατικό κίνημα, τον προσανατολισμό του, το συσχετισμό των δυνάμεων και δεν μπορεί να αναλυθεί εδώ και τώρα.

Ας μου επιτραπεί μια μικρή αναφορά στη δράση της Οργάνωσης Σπουδάζουσας Αθήνας της ΚΝΕ, της οποίας ήμουν στέλεχος εκείνα τα χρόνια.

Το αρχικό μούδιασμα κατά την έναρξη των κινητοποιήσεων, εξηγείται. Αλλά δε νομίζω ότι χρειάζεται να το αναλύσω εδώ. Θα σταθώ σε κάποια, κατά τη γνώμη μου βασικά χαρακτηριστικά που έδωσαν την ευκαιρία στην Οργάνωση όχι μόνο να σταθεί στα πόδια της μετά το αρχικό σοκ αλλά τελικά να πρωταγωνιστήσει στον κορυφαίο αυτόν αγώνα των φοιτητών.

• Επαφή με τις πλατιές μάζες των φοιτητών. Σωστή εκτίμηση των διαθέσεων των μαζών σε κάθε φάση ανάπτυξης του αγώνα. Εμπιστοσύνη στον κόσμο και το κριτήριό του.

• Γρήγορη προσαρμογή στις νέες συνθήκες, συνθήκες απότομης ανόδου των διαθέσεων των μαζών, καμία υποτίμησή τους. Ευρηματικότητα στην προπαγάνδα, στα συνθήματα, στις μορφές πάλης, στην επαφή σε τελική ανάλυση με τον κόσμο.

• Επιμονή στην προσπάθεια αλλαγής των συσχετισμών δύναμης στο Συντονιστικό. Στο χώρο δηλαδή που από τα πράγματα και ντε φάκτο καθιερώθηκε στα μάτια των φοιτητών ως πόλος συσπείρωσης των Συλλόγων. Αλλαγή του συσχετισμού που τελικά έγινε αισθητή στη δεύτερη φάση ανόδου του κινήματος.

• Σωστή ιεράρχηση καθηκόντων και διάκριση του κύριου από το δευτερεύον, είτε αυτό αφορούσε στο πλαίσιο μιας Γενικής Συνέλευσης ενός Συλλόγου είτε αφορούσε στη διάταξη της πορείας κλπ. Σωστή ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης και της διάταξης των δυνάμεων ανά Σύλλογο.

• Σφοδρή αντιπαράθεση με ιδεολογήματα που έκαναν την εμφάνισή τους στο Συντονιστικό και επηρέαζαν αρνητικά Συλλόγους. Ενδεικτικά αναφέρω την αντιπαράθεση που δόθηκε απέναντι στη θέση, ότι το πανεκπαιδευτικό μέτωπο είναι το μόνο νικηφόρο ή την πολεμική στα περί ακηδεμόνευτου κινήματος που ακούγονταν. Όπως όλοι γνωρίζουμε η διαπάλη είχε υπερβεί κατά πολύ το χιλιοπαιγμένο θεατρικό της ειδίκευσης.

• Η αποφασιστική παρέμβαση της ΚΝΕ στο κίνημα και η όσμωση της Οργάνωσης με τις πιο πλατιές μάζες των φοιτητών δεν εμπόδισε σε τίποτα την αυτοτελή πολιτική της παρέμβαση. Το αντίθετο μάλιστα. Οι δείκτες αυτής της παρέμβσης, ήταν εντυπωσιακοί.

Σίγουρα αδυναμίες υπήρξαν. Ο τελικός συντελεστής όμως ήταν θετικός, κάτι που αποτυπώθηκε και στις εκλογές του 2008, όπου υπήρξαν συγκεκριμένα και μετρήσιμα πολιτικά αποτελέσματα για τις δυνάμεις της ΚΝΕ στα Πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ.

Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε όλοι την παρακμή θα τολμήσω να πω του φοιτητικού κινήματος. Αν και η λέξη είναι ίσως λίγο τραβηγμένη, πιστεύω ότι αποτυπώνει την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι περισσότεροι Σύλλογοι.

Χαρακτηριστική είναι η απουσία των φοιτητών, τουλάχιστον ως οργανωμένο και διακριτό κομμάτι, από την άνοδο του λαϊκού κινήματος των τελευταίων χρόνων.

Πολύ σωστά επισημαίνεται και στο κάλεσμα του k–lab ότι δεν μπορούν να γίνουν μεταφορές του τότε ένα προς ένα στο σήμερα.

Κλείνοντας θα αναφέρω το βασικότερο λόγο που κρατά κατά τη γνώμη μου το φοιτητικό αλλά και το γενικότερο κίνημα της νεολαίας σε νάρκωση.

Απουσία επαναστατικού κόμματος νέου τύπου. Η πλήρης χρεοκοπία της πολιτικής γραμμής του ΚΚΕ και η αδυναμία παρέμβασης στην κίνηση και στον προσανατολισμό των μαζών τα τελευταία χρόνια έχει δραματικές επιπτώσεις και στη νεολαία. Οι αποφάσεις του 10^ου Συνεδρίου της ΚΝΕ είναι χαρακτηριστικές, συνιστούν τομή στο χαρακτήρα, τις επιδιώξεις και τον προσανατολισμό της Οργάνωσης και γυρνούν την ΚΝΕ δεκαετίες πίσω.

Φάνηκε καθαρά η ανυπαρξία κόμματος ικανού να καθοδηγήσει και να προσανατολίσει την πάλη της εργατικής τάξης, σε συνθήκες μάλιστα απότομης ανόδου των διαθέσεων. Φυσικά οι αδυναμίες αυτές δεν είναι προνόμιο αποκλειστικά του ΚΚΕ αλλά και μιας σειράς άλλων Οργανώσεων. Η υποτίμηση των μαζών και των διαθέσεών τους, χαρακτηριστικότερο όλων το παράδειγμα των πλατειών, δείχνει απομάκρυνση από την εργατική τάξη και το λαό. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, είναι αδύνατο να δημιουργηθεί μαζικό κίνημα στη νεολαία.

Η λογική της αντίστροφης ιεράρχησης που κυριαρχεί σε πολλές Οργανώσεις, κάνει αδύνατη τη χάραξη πολιτικής γραμμής αναλύοντας τη συγκεκριμένη κατάσταση με βάση τη λενινιστική κληρονομιά. Η αρχική αμηχανία όλων απέναντι στην κυβέρνηση της Αριστεράς που έριξε ο Σύριζα ως σύνθημα για την υφαρπαγή της ψήφου του λαού και οι αυτοαναφορικές αριστερίστικες κραυγές περί κυβερνητισμού που ακολουθήσαν, ντυμένες το μανδύα της επαναστατικής πολιτικής, δείχνουν ακριβώς αυτό.

Η παραπάνω λογική είναι αποτέλεσμα της θεμελιώδους ανάλυσης για τη θέση της Ελλάδας στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, τις κινητήριες δυνάμεις της Επανάστασης και το Μέτωπο των δυνάμεων που θα αναλάβουν να τη φέρουν σε πέρας οικοδομώντας τον Σοσιαλισμό. Η ίδια η παγκόσμια κρίση του καπιταλισμού και η εκδήλωσή της στη χώρα μας δείχνουν ότι αναλύσεις περί ισχυρής ιμπεριαλιστικής Ελλάδας δεν αντέχουν πλέον σε καμιά κριτική. Η σαφής απομάκρυνση από την κλασική λενινιστική ανάλυση του Ιμπεριαλισμού, που οδήγησε σε εφευρήματα τύπου ολοκληρωτικού καπιταλισμού και αλληλεξάρτησης των χωρών στα πλαίσια του ιμπεριαλισμού, είναι επιζήμια για το εργατικό κίνημα και φυσικά για το κίνημα της νεολαίας.

Και τώρα τι κάνουμε. Υπάρχουν θέματα σίγουρα που υπερβαίνουν τις δικές μας δυνάμεις και δυνατότητες. Όταν λέω δικές μας, εννοώ της γενιάς μας. Σίγουρα όμως η ειλικρινής ανταλλαγή σκέψεων, ιδεών και εμπειριών και η αισιοδοξία μπορούν να αποτελέσουν τη βάση, στην προσπάθεια για το ξεπέρασμα όχι μόνο των δεδομένων από τη σκοπιά του υποκειμενικού παράγοντα δυσκολιών αλλά και των προσωπικών αδιεξόδων που πολλοί από εμάς βιώνουμε.