Και να αδερφέ μου που μάθαμε να κουβεντιάζουμε ήσυχα, ήσυχα κι απλά

Και να αδερφέ μου
που μάθαμε να κουβεντιάζουμε
ήσυχα, ήσυχα κι απλά.^σ.1Ποίημα του Γιάννη Ρίτσου, βρίσκεται στη συλλογή Καπνισμένο Τσουκάλι. Εδώ, η εξαιρετική εκτέλεση από τον Γιάννη Ρίτσο και τον Νίκο Ξυλούρη

Την περασμένη Παρασκευή έγινε η συζήτηση που πήρε την πρωτοβουλία να διοργανώσει το k-lab, με τίτλο: «Πες μου τι γίνεται μ’ εκείνα τα παιδιά… Το φοιτητικό κίνημα του 06-07: Νοσταλγία ή παρακαταθήκη για το μέλλον». Δεν ξέρουμε αν ξεπέρασε κάθε προσδοκία, σύμφωνα με τη γνωστή έκφραση, ξεπέρασε πάντως σίγουρα κατά πολύ τις δικές μας προσδοκίες, όταν αποφασίζαμε, λίγο καιρό πριν, να προχωρήσουμε με τη συγκεκριμένη ιδέα.

Η επιλογή μιας τέτοιας θεματικής έκρυβε κινδύνους, και αυτό ήταν κάτι που σκεφτόμασταν εξαρχής. Δεν θέλαμε σε καμία περίπτωση μια τέτοια συζήτηση να εξαντληθεί σε μια νοσταλγική προσέγγιση ενός ωραιοποιημένου, άρα πλασματικού, παρελθόντος, ούτε σε καμιάς είδους εξιδανίκευση ή αυτοαναφορικότητα. Αντίθετα, στόχος μας ήταν εξαρχής να δοκιμαστεί η δυνατότητα ενός πραγματικού, ειλικρινούς, ουσιαστικά στοχαστικού και αναστοχαστικού διαλόγου, που να προσβλέπει στην επεξεργασία των στιγμών εκείνων που αποτέλεσαν σημεία τομής στις τεράστιας διάστασης και σημασίας καμπές της τελευταίας δεκαετίας, το 06-07, τον Δεκέμβρη του 08, τις πλατείες, τις μαχητικές απεργίες, το δημοψήφισμα, με στόχο να καταλήξει σε συγκεκριμένα συμπεράσματα που να μπορούν να συμβάλλουν ριζικά στο σήμερα: την ανασυγκρότηση εκείνου του εν δυνάμει εμείς της ρήξης, του κοινωνικοπολιτικού μετώπου της ανατροπής, που φάνηκε συχνά τα τελευταία χρόνια να διαμορφώνεται και να ξεγλιστράει, και που είναι και τώρα, ειδικά τώρα, εξαιρετικά αναγκαίο – αλλά επίσης, και δυνατό. Εξάλλου, πιστεύουμε βαθιά ότι έχουμε ανάγκη μιας αποκατάστασης της σχέσης μας με την ιστορία. Η, για να το πούμε με κινηματογραφικούς όρους^σ.2Από την πρωτοποριακή ταινία του Chris Marker, La jetée (1962) , πρέπει σήμερα να καλέσουμε το παρελθόν και το μέλλον για να σώσουμε το παρόν. Και κλειδί για κάτι τέτοιο είναι η βιωμένη εμπειρία, η έμπρακτη γνώση και αναμέτρηση και το κριτήριο της πράξης.

Από την άλλη πλευρά, θέλαμε να διασφαλιστεί η δυνατότητα του πλέον δημοκρατικού, αλλά και ζωντανού και πλατιού διαλόγου, με τη συμμετοχή πολλών διαφορετικών απόψεων, από όλους τους χώρους που συμμετείχαν στο φοιτητικό κίνημα του 06-07, χωρίς τη στείρα αντιπαράθεση συνολικών πολιτικών πλατφορμών, αλλά και χωρίς καμία διάθεση απόκρυψης των διαφορών. Αντίθετα, θεωρούμε ότι το στοίχημα είναι κάθε φορά η ουσιαστική συζήτηση πάνω σε κοινότητες και διαφορές, με στόχο την κατάληξη σε γόνιμα συμπεράσματα για το τότε, αλλά κυρίως για το σήμερα. Γι’ αυτό το λόγο επιλέξαμε μια τέτοια μορφή διαλόγου, χωρίς πάνελ, αλλά έχοντας απευθύνει ανοιχτό κάλεσμα σε ανθρώπους από όλους τους διαφορετικούς χώρους, ζητώντας τους να τοποθετηθούν πάνω στους άξονες που περιγράψαμε στο κείμενο-κάλεσμα της εκδήλωσης.

Δεν μπορούμε παρά να αποτιμήσουμε τη συζήτηση εξαιρετικά θετικά: από την πλευρά της ανταπόκρισης και προσέλευσης, αλλά κυρίως από την πλευρά της ποιότητας του διαλόγου που αναπτύχθηκε ήδη από πριν, και κορυφώθηκε την Παρασκευή. Πράγματι, τις προηγούμενες μέρες λάβαμε πολλά κείμενα διαλόγου, από διαφορετικούς ανθρώπους που συμμετείχαν ή συμμετέχουν στους περισσότερους από τους πολιτικούς χώρους που αποτελούσαν οργανικό κομμάτι του κινήματος του 06-07. Κυρίως όμως, οι συμβολές αυτές, αλλά και οι διαπροσωπικές και συλλογικές συζητήσεις που διεξάγονταν ταυτόχρονα, υιοθετούσαν μια τέτοια «σημερινή» και ψύχραιμη ματιά προσέγγισης του κινήματος – κάτι που συνέβαλλε καθοριστικά στη διεξαγωγή ενός ουσιαστικού διαλόγου. Η ίδια, δε, η κουβέντα της Παρασκευής ήταν ήρεμη, νηφάλια, ανθρώπινη, ώριμη και ειλικρινής – δηλαδή, ουσιωδώς πολιτική. Μέσα από την αναγνώριση των θετικών αλλά και των ορίων του κινήματος, επιχειρήθηκε μια πρώτη συγκροτημένη επεξεργασία μιας σημαντικής στιγμής του φοιτητικού κινήματος, με το βλέμμα (και την αγωνία) στη σημερινή κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα και την αλλαγή της. Ταυτόχρονα, τόσοι πολλοί άνθρωποι κατόρθωσαν να αναμετρηθούν με τόσο κοινά ερωτήματα – από τη δική τους φυσικά σκοπιά ο καθένας και η καθεμία. Διαφορετικά ρεύματα μπόρεσαν να συναντηθούν, να συνομιλήσουν, και να διερευνήσουν κοινούς τόπους, τουλάχιστον καταρχάς σε ένα κοινό πεδίο κουβέντας. Ήταν μια υπενθύμιση ότι εκείνοι οι αόρατοι δεσμοί και τα υπόγεια ρεύματα, όχι απλώς εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά μπορούν, υπό συνθήκες, να γίνονται όλο και πιο ορατά.

Καταλαβαινόμαστε τώρα
δε χρειάζονται περισσότερα.

Κι όμως, χρειάζονται πολλά περισσότερα – αλλά το γεγονός ότι πράγματι, νιώσαμε και νιώθουμε ότι καταλαβαινόμαστε τώρα, είναι μια σημαντική, κατά τη γνώμη μας, αρχή. Η συνέχεια όμως, δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει περισσότερες και πλατύτερες υλικές και έμπρακτες συναντήσεις, αλλά και συγκεκριμένες μορφές, κοινές πρακτικές, συγκεκριμένους δρόμους και μεθοδολογίες. Αν κάτι έλειπε από την εκδήλωση, ήταν η συγκεκριμένη διατύπωση τέτοιων δρόμων, που θα μπορέσει να επαναστρατεύσει ένα τμήμα, τουλάχιστον, του δυναμικού εκείνου, που για πολλούς, υποκειμενικούς και αντικειμενικούς λόγους, σήμερα αποστασιοποιείται πολιτικά σε κάποιον βαθμό, αλλά εξακολουθεί να παραμένει με το βλέμμα στο κίνημα και την αριστερά. Μπορεί ένα τέτοιο στοιχείο να μην ήταν δυνατόν να μη λείπει, σε αυτή τη φάση, ωστόσο, είναι αναγκαίο βήμα για τη συνέχεια. Τα πόδια και τα μυαλά όλων μας γίνονται πάντα πιο βαριά όταν συμμετέχουμε σε κάτι χωρίς αυτό να εγγράφεται σε ένα σχέδιο που να μπορεί να περιγράψει πώς θα μπορέσουμε να νικήσουμε την υφιστάμενη κατάσταση: πώς θα εκφράσουμε την αγωνία μας για την ίδια τη ζωή μας, και τη διάθεσή μας να την πάρουμε στα χέρια μας. Αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε, όλες και όλοι μας, είναι το εσωτερικό κίνητρο, εκείνη την αυτοπεποίθηση (χαρακτηριστική του κινήματος του 06-07), ότι τα πράγματα μπορούν να πάνε καλύτερα, ότι μπορούν πράγματι να αλλάξουν: εκείνα που θα κυοφορούν τη σύγκρουση με τα κάθε λογής TINA^σ.3There Is No Alternative [Δεν υπάρχει εναλλακτική] του σήμερα. Η συνάντηση είναι μια σημαντική αρχή, αλλά δεν είναι αρκετή. Κάτι τέτοιο απαιτεί μια εκ νέου αποκρυστάλλωση, με βάση την εμπειρία πλέον, του τι σημαίνει σχέδιο ρήξης, την επαναδιαπραγμάτευση με τις δυνάμεις και τα όρια μας και την αναμέτρηση με το αν τελικά μπορούμε πραγματικά να συμβάλλουμε σε μια προσπάθεια μετασχηματισμού της αριστεράς και του ίδιου του εαυτού μας.

Για το λόγο αυτό, πιστεύουμε ότι η καλή αρχή της περασμένης Παρασκευής, πρέπει οπωσδήποτε να βρει συνέχεια. Και αυτό κατά τη γνώμη μας έχει τέσσερις, τουλάχιστον, ορίζουσες. Πρώτον, την τολμηρή αναμέτρηση με την πραγματικότητα, τις δυνατότητες και τις ανεπάρκειές της/μας. Δεύτερον, μια διαφορετική πολιτική κουλτούρα, που θα ξεφεύγει από τις προκατασκευές και την αυτοαναφορικότητα, ενώ ταυτόχρονα θα δίνει λίγο χρόνο στις διεργασίες, θα φροντίζει το χτίσιμο σχέσεων και την ύπαρξη αλληλεπίδρασης, και θα επιτρέπει στα πράγματα να προχωρούν με πολύ πιο οριζόντιο και προωθητικό τρόπο. Τρίτον, την ενεργό εμπλοκή και συμμετοχή του δυναμικού εκείνου που είναι σχετικά ανενεργό αλλά παραμένει εδώ. Και τέταρτον, το πρόταγμα του κριτηρίου της πράξης, τη διαπλοκή του διαλόγου με τη δράση και την ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών.

Με αυτή την έννοια, ήδη από την εκδήλωση διατυπώσαμε ιδέες για έναν βηματισμό για τη συνέχεια, τις οποίες θέλουμε να επαναφέρουμε πιο συγκεκριμένα, και για τις οποίες θα αναλάβουμε πρωτοβουλίες το επόμενο διάστημα:

1. Καταρχάς θεωρούμε ότι ο ίδιος ο διάλογος για το φοιτητικό κίνημα του 06-07 μπορεί και πρέπει να συνεχιστεί. Εξάλλου, εξακολουθούμε να λαμβάνουμε κείμενα συμβολής, τα οποία και θα δημοσιεύσουμε τις επόμενες μέρες. Απευθύνουμε λοιπόν ανοιχτό κάλεσμα σε όσους και όσες ενδιαφέρονται, είτε παρακολούθησαν την συζήτηση/τοποθετήθηκαν/ήθελαν να τοποθετηθούν και δεν μπόρεσαν λόγω χρόνου, είτε όχι, να μας στείλουν τα κείμενα τους, τα οποία θα δημοσιεύονται σταδιακά, και θα συγκροτήσουν τελικά έναν ενιαίο φάκελο στο k-lab, μαζί με όσα έχουν ήδη δημοσιευτεί.

2. Στη συζήτηση, τέθηκε έντονα η ιδέα μιας έκδοσης για το φοιτητικό κίνημα του 06-07. Θεωρούμε ότι μια τέτοια προσπάθεια είναι πολύ σημαντική και αναγκαία, και θα αναλάβουμε πρωτοβουλία για την εκκίνηση αυτής της συζήτησης. Τα κείμενα συμβολής που έχουν ήδη κατατεθεί μπορούν να αποτελέσουν τον πρώτο πυρήνα μιας τέτοιας επεξεργασίας, ενώ έχουμε ήδη λάβει από πολλούς ανθρώπους πρωτογενές υλικό του κινήματος ή/και τη δήλωση της διάθεσης να συγκεντρωθεί και να αξιοποιηθεί σχετικό υλικό (φωτογραφικό, γραφιστικό υλικό, πολιτικό αρχείο, αφίσες, υλικό της ΠΟΣΔΕΠ κλπ.). Προσανατολιζόμαστε σε ένα πρώτο δημόσιο κάλεσμα για μια ανοιχτή συζήτηση μεταξύ όλων όσων διατίθενται να συμβάλλουν σε μια τέτοια προσπάθεια, το επόμενο διάστημα. Παράλληλα, απευθύνουμε κάλεσμα για τη συγκέντρωση πρωτογενούς και αρχειακού υλικού.

3. Στη συζήτηση της Παρασκευής, διατυπώσαμε την πρόταση για τη δυνατότητα συγκρότησης ενός πιο μόνιμου εργαστηρίου διαλόγου και κοινής δράσης αυτής της γενιάς, που θα συνιστά ένα κοινό πεδίο μέσα στο οποίο θα αναπτύσσονται λόγοι, συζητήσεις, πρακτικές και νοήματα. Επιμένουμε στην ανάγκη μιας τέτοιας διεργασίας, γνωρίζοντας ότι, ενώ ο διάλογος είναι αναγκαίος, ο πιο αυστηρός αλλά και ασφαλής κριτής για κάθε τι είναι σε τελική ανάλυση το κριτήριο της πράξης. Για εμάς, φυσικά, μια τέτοια διαδικασία, δεν περνάει μόνο ή κυρίως, μέσα από το k-lab: Αντίθετα, γνωρίζουμε ότι περνάει από πολλούς και διαφορετικούς δρόμους, και δηλώνουμε τη βούληση συμμετοχής μας σε κάθε τέτοια προσπάθεια, αλλά και τη διάθεση μας να αναλάβουμε σχετικές πρωτοβουλίες και να φιλοξενήσουμε και στο k-lab τον σχετικό διάλογο. Καλούμε λοιπόν καταρχάς, σε αρθρογραφία και κείμενα γύρω από αυτή τη δυνατότητα και τη μεθοδολογία της, από όποιον και όποια νιώθει ότι τον/την αφορά και θέλει να συμβάλλει.

4. Τέλος, σημαντικός σταθμός του επόμενου διαστήματος είναι η κοινή καμπάνια και διαδήλωση στις 18 Μάρτη, διεθνή ημέρα δράσης κατά του ρατσισμού, του πολέμου, του φασισμού και της φτώχειας, και ενάντια στη συμφωνία της ντροπής Ε.Ε.-Τουρκίας. Το προσφυγικό είναι κατά τη γνώμη μας, εξαιρετικά κεντρικό ζήτημα, για το οποίο έχουμε δημοσιεύσει στο k-lab, πολλά κείμενα τον τελευταίο χρόνο. Η πρωτοβουλία κοινής δράσης και η ενωτική καμπάνια, συγκέντρωση στην Ομόνοια στις 15:00 και διαδήλωση προς τη Βουλή και τα γραφεία της ΕΕ, είναι πολύ θετικό βήμα, και σε αυτό το πλαίσιο, μέχρι τις 18 Μάρτη, φιλοδοξούμε να ανοίξουμε έναν θεματικό φάκελο, που να αγγίζει πολλές διαφορετικές πλευρές του ζητήματος. Απευθύνουμε λοιπόν και δημόσιο κάλεσμα για σχετική αρθρογραφία και κείμενα.

Γιατί εμείς δεν τραγουδάμε
για να ξεχωρίσουμε, αδελφέ μου,
απ’ τον κόσμο.
Εμείς τραγουδάμε
για να σμίξουμε τον κόσμο.