Της Marina Sitrin
Μετάφραση: Αντώνης Φάρας
Αυτή δεν είναι μια διαμαρτυρία. Οι άνθρωποι εδώ δημιουργούν κάτι διαφορετικό, εμμένοντας στην «πραγματική δημοκρατία», στην αμοιβαία φροντίδα και σε μια πρωτόγνωρη αίσθηση συλλογικότητας.
«Για να γιορτάσουμε και να φανταστούμε μαζί»
«Για να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλον και να χαμογελάσουμε»
«Χωρίς κόμματα, χωρίς λάβαρα, χωρίς ταμπέλες»
«Πάρτε τις πλατείες και ανακαλύψτε την ελπίδα»
Κομμάτια από συνεντεύξεις για τις «Ξάγρυπνες Νύχτες»
Χιλιάδες συγκεντρώνονται κάθε απόγευμα στην πλατεία της Δημοκρατίας, και ακόμη περισσότεροι κατά τη διάρκεια και των ημερών και των νυχτών τα Σαββατοκύριακα. Συνελεύσεις διεξάγονται κάθε απόγευμα στις 6 μμ, με ανθρώπους διαφόρων ηλικιών και κοινωνικών τάξεων να συμμετέχουν. Η πλατεία ξεκινά να γεμίζει κατά τις 5 μμ με κύκλους από ανθρώπους που στέκονται και κάθονται, μιλώντας κάτω από πινακίδες που υποδηλώνουν το θέμα της συζήτησης τους, που περιλαμβάνει ομάδες για τα οικονομικά, την εκπαίδευση, την ποιότητα ζωής , τον φεμινισμό, τη στέγαση και την οικολογία.
Μετά, κατά τις 5.30μμ οι μαθητές του λυκείου παρελαύνουν μαζί, φωνάζοντας και τραγουδώντας πίσω από πανό με τα ονόματα των σχολείων τους. Κοντά στην ώρα της συνέλευσης υπάρχουν πάντα περιοχές για ζητήματα ιατρικά, νομικά, επικοινωνίας καθώς και κουζίνες, βιβλιοθήκες. Και έτσι, με κάποιο τρόπο, όπως σε κάθε κατάληψη που έχω παραστεί, εμφανίζεται ένας κύκλος «στοχασμού» λίγα μέτρα μακριά από τα μεγάφωνα. Όλα είναι τόσο υπέροχα γνώριμα, έχοντας συμμετάσχει σε παρόμοιες συνελεύσεις και καταλήψεις πλατειών από την Ν. Υόρκη μέχρι την Καλιφόρνια, από την Αθήνα μέχρι τη Θεσσαλονίκη, τη Μαδρίτη μέχρι τη Βαρκελώνη, το Μπουένο Άιρες μέχρι τη Κόρδοβα- και ούτω καθεξής…
Ξεχειλίζοντας δημοκρατία
Το Παρίσι είναι ζωντανό από δημοκρατία. Πραγματική δημοκρατία. Πλημμυρίζοντας τους δρόμους και τις πλατείες. Οι άνθρωποι μιλούν και ακούν ο ένας τον άλλον σε συνελεύσεις επί συνελεύσεων. Μεγαλώνοντας αριθμητικά, γεωγραφία, ποικιλόμορφα. Το κίνημα που αρχικά ξεκίνησε από μαθητές που εξεγέρθηκαν ενάντια στην δολοφονία μαθητή από την αστυνομία, και έπειτα από την μαζική αντίσταση σε μια ενδεχόμενη άρση χρόνιων εργασιακών δικαιωμάτων, εξελίχθηκε σε ανθρώπους που μιλούν στις πλατείες, προσπαθώντας να τις καταλάβουν τα βράδια, που καταστέλλονται, και επιστρέφουν ξανά την επόμενη μέρα, και την επόμενη, και την επόμενη.
Αυτή δεν είναι μια διαμαρτυρία. Οι άνθρωποι εδώ δημιουργούν κάτι διαφορετικό. Δεν κάνουν απλά ένα αίτημα- μιλούν μεταξύ τους εμμένοντας στην «πραγματική δημοκρατία», που σημαίνει συζητήσεις πρόσωπο με πρόσωπο για τις ζωές τους και τα πράγματα που έχουν σημασία για αυτούς. Και όταν και αν καταλήξουν σε αιτήματα, αυτά θα έχουν προκύψει από αυτές τις συζητήσεις- αποφασισμένα οριζόντια και μαζί. Υπάρχουν τώρα δεκάδες πλατείες που διεξάγουν νυχτερινές συνελεύσεις μόνο στην Γαλλία. Ακόμη περισσότερά δεκάδες όμοια οργανωμένα κινήματα ανθίζουν σε πολλά μέρη της Ευρώπης και του Καναδά τη στιγμή που γράφω.
Τα θέματα της συζήτησης ποικίλουν, αν και οι πιο ουσιαστικές συνομιλίες συμβαίνουν στις διάφορες επιτροπές και στις γειτονιές όπου οι πιο πολλές συνελεύσεις εμφανίζονται . Οι συζητήσεις αυτές στη συνέχεια παρουσιάζονται σαν ενημερώσεις στη γενική συνέλευση . Μετά από μόλις δύο εβδομάδες, η συνέλευση αποφάσισε ότι η συναίνεση, ενώ φάνταζε ελκυστική με τόσους πολλούς τρόπους , δεν δούλευε και προχώρησε σε έναν συνδυασμό ψηφοφορίας και ομοφωνίας . Το κίνημα μαθαίνει μέσα από την πράξη και μαζί με ανθρώπους από άλλα κινήματα , όπως το Occupy Wall Street και το κίνημα 15 – Μ , τα οποία βρίσκονται επίσης στις πλατείες για να στηρίξουν και να μοιραστούν εμπειρίες .
Τόσα πολλά πράγματα στο Παρίσι είναι συνεπή με τα άλλα κινήματα για την πραγματική δημοκρατία, από τη σημασία των «πρόσωπο με πρόσωπο» συζητήσεων , τον αποκλεισμό των πολιτικών κομμάτων, την επιδίωξη για οριζόντιες σχέσεις, την κατάρριψη της ιεραρχίας και τη φροντίδα του ενός για τον άλλο/την άλλη όσο το δυνατόν περισσότερο – ακόμη κι αφορά αυτές τις ώρες της συντροφικότητας.
Και φυσικά υπάρχει και η μετάδοση σημάτων με το χέρι για να κάνουν γνωστά στο πλήθος τα συναισθήματα των ατόμων, όπως το κούνημα των δακτύλων στον αέρα για συμφωνία ή το σταύρωμα των χεριών στον αέρα για να δείξει διαφωνία. Η φεμινιστική επιτροπή έχει προσθέσει ένα νέο σήμα, αντανακλώντας την εξέλιξη των κινημάτων , η οποία είναι δύο γροθιές πάνω από το κεφάλι όταν πρόκειται για κάποιο σεξιστικό σχόλιο.
Ένας παγκόσμιος συντονισμός
Έχω μιλήσει με τους συμμετέχοντες σε κινήματα σε πολλά μέρη σε όλο τον κόσμο, και σχεδόν όλοι/ες οι συνομιλητές/τριες μου – από την Ισπανία και τις ΗΠΑ στην Τουρκία, την Ελλάδα και την Αργεντινή – σημείωσαν το πόσο διαφορετικά αισθάνονται, αφού συμμετείχαν στα κινήματα: μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και περισσότερη αγάπη για τους άλλους. Κάτι διαφορετικό συμβαίνει όταν συμμετέχεις σε συνελεύσεις με τους άλλους, ακούγοντας ότι έχουν να πουν κάποιο ξένοι σε σένα, και φροντίζοντας ο ένας για τον άλλον.
Το γεγονός ότι κάθε κατάληψη επιμένει στο να έχει τροφή για όσους έχουν ανάγκη, βασική ιατρική και νομική υποστήριξη, καθώς και χώρο απλά για να ηρεμείς, να διαλογίζεται ή να βοηθάς στην επίλυση συγκρούσεων και για διαμεσολάβηση, αντικατοπτρίζει τη σοβαρότητα με την οποία οι κινήσεις προσεγγίζουν το θέμα των σχέσεων στο εδώ και τώρα.
Και φυσικά υπάρχει η χαρά – η μουσική, τα τραγούδια και ο χορός που εκδηλώνουν αυτή τη χαρά από μια πρωτόγνωρη πλευρά συντροφικότητας. Αστειεύτηκα νωρίτερα για τα τύμπανα που ηχούν σε κάθε γωνιά του πλανήτη, αλλά είναι ένας χώρος όπου οι άνθρωποι μπορούν να είναι ελεύθεροι να κυκλοφορούν και να αισθάνονται. Τα τύμπανα μπορεί να είναι μια απελευθέρωση τόσων πολλών συναισθημάτων , που δημιουργούν αισθήματα συντροφικότητας και εφορίας. Στο Παρίσι οι άνθρωποι αφηγούνται πως χαμογελούν ο ένας στον άλλο περισσότερο, ενώ στις ΗΠΑ το 2011, οι άνθρωποι μιλούσαν για όλες τις αγκαλιές που δίνονταν ως χαιρετισμοί. Στην Αργεντινή, η γλώσσα του συναισθήματος, η φροντίδα και η αγάπη παρόμοια κυριαρχούσε.
Είναι σαφές ότι τα κινήματα των πλατειών – ή τα κινήματα για πραγματική δημοκρατία- που ξεκίνησαν στα τέλη του 2010 δεν τέλειωσαν κατά κανένα τρόπο: κινούνται, εμφανίζονται ξανά και ξανά σε όλο τον κόσμο αλλάζοντας μορφή, όπως και θα συνεχίσουν να το κάνουν. Γιατί τα κινήματα δεν είναι γραμμικά: κινούνται, έχουν εξάρσεις και υφέσεις. Το κίνημα στο Παρίσι μπορεί να συνεχίσει να εξαπλώνεται και να αυξάνεται έως ότου υπάρξει αρκετή λαϊκή εξουσία για να κυβερνήσει από τα κάτω. Ή μπορεί να φύγει από τις πλατείες, να μεταφερθεί σε άλλες σφαίρες της ζωής – ίσως για να επιστρέψει και πάλι, ακόμα μεγαλύτερο και πιο γειωμένο σε διαφορετικές γειτονιές, εργασιακούς χώρους και σχολεία. Ή κάποιος συνδυασμός των δύο αυτών. Ή και όχι. Το μέλλον είναι ακόμα απροσδιόριστο.
Μερικές ιδέες για να πάμε μπροστά
Ωστόσο τι σημαίνει όλο αυτό για όσους από εμάς βρισκόμαστε σε μέρη όπου μαζικές συνελεύσεις δεν έχουν ακόμη υπάρξει – ή δεν έχουν εμφανιστεί και πάλι τώρα;
Ήμουν πρόσφατα μέρος της προσπάθειας να συνταχθούν «Μερικές πιθανές ιδέες για να πάμε μπροστά » , ένα ανοιχτό κάλεσμα σε συζήτηση σχετικά με το πώς μπορεί να μοιάζει μια φιλολαϊκή πρόταση . Αντί να συζητάμε και να απαντάμε σε αυτό που άλλοι λένε ότι θα κάνουν – ή δεν θα κάνουν- για εμάς , εμείς ρωτάμε τι θέλουμε και πώς μπορούμε να το κάνουμε να συμβεί .
Στο έγγραφο αυτό χρησιμοποιούμε τη γλώσσα ενός προγράμματος , όχι με την έννοια της πολιτικής πλατφόρμας κόμματος, αλλά ως ένα πιθανό σχέδιο για συλλογική δράση . Η πρόθεση είναι να πυροδοτήσει συζητήσεις – ιδανικά προσωπικά , πρόσωπο -με-πρόσωπο –που να οδηγήσουν σε συνελεύσεις . Υπάρχουν πολλοί που υπέγραψαν αυτό το έγγραφο, άνθρωποι από διαφορετικά υπόβαθρα και προοπτικές. Η πρόθεση είναι να δημιουργήσει χώρο για μία ποικιλομορφία θέσεων. Η δικιά μου είναι αυτή της άμεσης δημοκρατίας και η διαμόρφωση τοπικών και περιφερειακών συνελεύσεων.
Το έγγραφο είναι οργανωμένο θεματικά, με θέματα όπως το φύλο, την υγεία, την εκπαίδευση, τη φυλή, τη στέγαση, και ούτω καθεξής – θέματα που δεν διαφέρουν από τις επιτροπές με έδρα το Παρίσι ή τις ομάδες εργασίας στο Occupy και το 15-M. Γιατί να μην οργανώσεις μια συζήτηση με μερικούς ανθρώπους στο γεύμα; Στο πανεπιστήμιό σου; Σε μια πλατεία; Δεν πρέπει να αρχίσουμε με την προσδοκία ότι θα ξεκινήσει μια Ξάγρυπνη Νύχτα, ένα 15-M ή ένα Occupy Wall Street αμέσως. Εμείς απλά πρέπει να αρχίσουμε να μιλάμε ο ένας στον άλλο για την πολιτική μας ατζέντα, και να το κάνουμε πρόσωπο με πρόσωπο, κάνοντας προσεκτική χρήση της τεχνολογίας.
Πολλοί άνθρωποι το έχουν ήδη κάνει αυτό φυσικά – αλλά η δική μας είναι μια πρόσκληση για να συνεχίσουμε αυτές τις συνομιλίες, να τις εμβαθύνουμε και να σκεφτούμε από κοινού για ένα μέλλον όπου έχουμε μια πιο συντονισμένη αντίληψη του τι θέλουμε και πώς μπορούμε να το κάνουμε να συμβεί.
Φανταστείτε αν πριν το Occupy ή τις «Ξάγρυπνες Νύχτες» επίσημες και ανεπίσημες ομάδες, καθώς και γειτονιές και ομάδες φοιτητών, είχαν ήδη έρθει σε χαλαρή συμφωνία για μια σειρά από πράγματα, όπως, για παράδειγμα, το δικαίωμα στη στέγαση και τη σημασία της κατάληψης άδειων κτιρίων για να το κάνουμε πραγματικότητα.
Ή , χρησιμοποιώντας το παράδειγμα των αλληλεγγυών δομών υγείας στην Ελλάδα , οι άνθρωποι θα μπορούσαν να είχαν αποφασίσει ότι θα πρέπει να δημιουργήσουμε δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη με τρόπο που να στοχάζεται εκ νέου την ίδια την έννοια της υγείας και φροντίδας. Στη συνέχεια, με βάση αυτή τη συμφωνία , οι ομάδες εργασίας θα μπορούσαν να αναπτύξουν συγκεκριμένες προτάσεις ή ενέργειες που θα μπορούσαν να λάβουν χώρα σχεδόν αμέσως .
Αυτό είναι το είδος των πραγμάτων που φαντάζομαι ότι το έγγραφο αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει και να εμπνεύσει – ανθρώπους να έρχονται μαζί για να σκεφτούμε τι είναι σημαντικό για μας και πώς μπορούμε να το κάνουμε να συμβεί . Ακόμη και αν αυτό δεν συμβεί τώρα, θα μπορούσε να θέσει τις βάσεις για μελλοντικές δυνατότητες – και η συγκέντρωση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων στις πλατείες μιας χώρας ή μιας περιοχής είναι μια πολύ πραγματική δυνατότητα για δράση σε εκείνα τα πράγματα για τα οποία συμφωνούμε .
Δημιουργώντας μια νέα δύναμη
Είμαι βέβαιη ότι θα υπάρξουν περισσότερες καταλήψεις δημόσιων χώρων και περισσότερες συνελεύσεις. Μέχρι να ζήσουμε σε μια πραγματική δημοκρατία, είναι στο χέρι μας να δημιουργήσουμε τέτοιους χώρους – και θα το κάνουμε. Τί θα γινόταν όμως αν την επόμενη φορά είχαμε περισσότερη προετοιμασία; Περισσότερες συζητήσεις για τα πράγματα που έχουμε κοινά, τα πράγματα που είναι πιο σημαντικά για εμάς; Θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε πιο γρήγορα; Να προχωρήσουμε σε καταλήψεις σχολείων και εργασιακών χώρων;
Εδώ στέκομαι σκεπτόμενη την Ισπανική Επανάσταση του 1930 και πώς ήταν σε θέση να κινηθεί τόσο γρήγορα ακριβώς επειδή οι άνθρωποι άρχισαν να οργανώνονται για χρόνια και να μιλάνε για το τι θέλουν και πώς θα μπορούσαν να το κάνουν πραγματικότητα. Μιλώντας για τη γη και για τη κοινοκτημοσύνη της, ακόμη και την κατάληψη των τραπεζών, θέματα που ήταν κάτι περισσότερο από θεωρητικές διαμάχες, καθώς η ανάγκη για μια τέτοια αποφασιστική δράση ήταν κοινής αποδοχής στις συζητήσεις των προηγούμενων ετών. Κλείνω με τις σκέψεις που διαβάζω στη σελίδα των «Ξάγρυπνων Νυχτών»( Nuit Debout) στο Facebook:
Είμαστε περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι σε αυτή τη σελίδα. Είμαστε σε 150 πόλεις, # partoutdebout (παντού ξεσηκωμένοι), στη Γαλλία και δεκάδες πόλεις σε όλο τον κόσμο. Είμαστε, επίσης, # banlieuesdebout (τα προάστια ξεσηκωμένα), # artistesdebout ( οι καλλιτέχνες ξεσηκωμένοι) και πολλά άλλα πράγματα! Είμαστε 100.000 και σύντομα θα είμαστε εκατομμύρια – στη διαδικασία δημιουργίας μιας νέας δύναμης που θα εκτοπίσει τον παλιό κόσμο!
Πηγή: ROAR Magazine
Nέρε Μπασάμπε
Ζάχος Χριστοδουλόπουλος